Czym jest marża a czym narzut - jak obliczać

Marża a narzut — podobieństwa i różnice

Mimo że każde z pojęć mówi o czymś innym, wielu ludziom na pierwszy rzut oka wydają się podobne. Szczególnie gdy wyrażamy je w konkretnych kwotach. To dlatego, że w tym wypadku wynoszą tyle samo co zysk.

Dla przykładu: jeśli na sprzedaży jednego produktu zarobisz 10 zł, to również marża i narzut wyniosą 10 zł.

Wzór na wyliczenie obydwu pojęć w konkretnej kwocie jest bardzo prosty:

Marża kwotowa = cena sprzedaży – cena zakupu

Narzut kwotowy = cena sprzedaży – cena zakupu

Problem pojawia się dopiero wtedy, gdy potrzebujesz wartości procentowych. To właśnie tutaj pojawiają się różnice między pojęciami.

Co to jest marża? Jak obliczyć marżę?

Przedstawmy sobie pojęcie marży na przykładzie. Powiedzmy, że dana firma kupuje produkt za 90 zł netto (czyli bez podatku VAT) i sprzedaje go za 100 zł netto. Ile wyniesie marża kwotowa? Wiesz już, że 10 zł.

W przypadku marży procentowej będzie nieco trudniej. Wyliczysz ją z następującego wzoru:

Marża procentowa = (cena sprzedaży – cena kupna) / cena sprzedaży * 100%

Teraz wstawmy do wzoru nasze przykładowe liczby:

Marża procentowa = (100 zł – 90 zł) / 100 zł * 100%

Ile w takim razie wynosi marża? Wzór podaje nam, że 10%.

Jeśli mielibyśmy słownie podsumować, czym jest marża procentowa, powiedzielibyśmy:

Jest to stosunek zysku ze sprzedaży do ceny sprzedaży, który wyrażamy w procentach.

Zanim przejdziemy do narzutu, warto jeszcze poświęcić słowo pojęciu, którym jest marża brutto i marża netto. Wbrew skojarzeniom, nie chodzi o liczenie lub nie podatku VAT. Marża brutto to zysk brutto po odliczeniu kosztów powiązanych bezpośrednio z produktem. Natomiast marża netto to zysk rzeczywisty, czyli po odliczeniu wszelkich kosztów przedsiębiorstwa.

W nomenklaturze finansowej spotkasz się z trzema stopniami marży. Każdy z nich uwzględnia w obliczeniach nieco inne koszty. Są to:

1. Marża pierwszego stopnia, czyli właśnie marża brutto (przychody – koszty bezpośrednio związane z produktem)

2. Marża drugiego stopnia (przychody – koszty bezpośrednio i pośrednio związane z produktem, czyli dochodzi dystrybucja, reklama, logistyka itp.)

3. Marża trzeciego stopnia, czyli wspomniana wyżej marża netto (przychody – wszystkie koszty przedsiębiorstwa, czyli również te niezwiązane z produktem)

W zależności od potrzeb stosuje się któreś z powyższych wyliczeń. Jednak — jak już wspomnieliśmy — realny zysk pokazuje jedynie marża netto.

Co to jest narzut? Jak obliczyć narzut?

W tym miejscu docieramy do różnicy pomiędzy pojęciami marża a narzut. Wiesz już, że marża procentowa to stosunek zysku ze sprzedaży do CENY SPRZEDAŻY. Narzut procentowy wyliczysz natomiast ze stosunku zysku ze sprzedaży do CENY ZAKUPU.

Jak w takim razie sprawdzisz, ile wynosi narzut? Wzór wygląda następująco:

Narzut procentowy = (cena sprzedaży – cena kupna) / cena kupna * 100%

Tak jak poprzednio, wstawmy do wzoru nasze przykładowe liczby:

Narzut procentowy = (100 zł – 90 zł) / 90 zł * 100%

Ze wzoru wynika, że narzut procentowy wynosi 11,11%. Jak widzisz, różni się od marży procentowej, która równa się 10%.

Jeśli masz trudności z zapamiętaniem wzorów, wiedz, że narzut procentowy zawsze będzie wyższy od marży procentowej (gdy mówimy o wartościach dodatnich). W przypadku wyników ujemnych sytuacja wygląda odwrotnie.

Jak obliczyć marżę z narzutu oraz narzut z marży?

Dzięki magii matematyki wykorzystasz znajomość wysokości marży lub narzutu, aby obliczyć drugie pojęcie. Zrobisz to w prosty sposób. Wystarczy, że wykorzystasz poniższe wzory:

Marża procentowa = narzut procentowy / narzut procentowy + 100%

Narzut procentowy = marża procentowa / 100% - marża procentowa

Są to wyjątkowo szybkie działania, dzięki którym sprawdzisz wysokość i jednej, i drugiej wartości. Zastanawiasz się, w jakich sytuacjach przyda ci się wiedza o którejkolwiek z nich?

Otóż marżę najczęściej wykorzystasz do oceny opłacalności danej inwestycji lub planu biznesowego. Natomiast narzut częściej przydaje się w celu ustalenia ceny sprzedaży lub wyceny usług. Dlatego w zależności od potrzeby będziesz korzystać z obydwu pojęć.

Marża a narzut — konsekwencje mylenia pojęć

Jeśli losowo żonglujesz obydwoma pojęciami, doprowadzisz do wielu nieporozumień, które zaowocują błędną interpretacją finansowych zdolności firmy. Dlaczego? Aby to wyjaśnić, posłużmy się kolejnym przykładem.

Wyobraź sobie, że zdajesz sprawozdanie szefowi. Masz w dokumentach wyniki narzutu, ale mówisz, że to marża wyniosła 11,11%. W tej sytuacji twój przełożony przyjmuje do wiadomości, że na każdej sztuce produktu firma zarobiła 11,11 zł zamiast 10 zł. W przypadku jednostkowej ceny różnica nie wydaje się olbrzymia, ale już przy nakładzie — powiedzmy — 100.000 sztuk?

Jest znaczny przeskok między zyskiem rzędu 1.111.000 zł a równym milionem złotych, prawda?

Podobny problem może pojawić się podczas rozmów z klientami. Jeśli klient mówi ci, że liczy np. na 25% zysku ze sprzedaży twoich produktów, sprecyzuj, czy chodzi o marżę, czy narzut. Jest to o tyle istotne, że na tej podstawie ustalasz cenę sprzedaży.

Jak?

Gdy klientowi chodzi o narzut i ma zamiar sprzedawać produkt za 100 zł, zaoferujesz mu cenę 80 zł. Jeśli jednak posługuje się pojęciem marży, musisz zaproponować cenę 75 zł.

Jak widzisz, istnieją istotne różnice pomiędzy obydwoma pojęciami. Mają one znaczny wpływ na negocjacje i wyniki sprawozdań finansowych firmy, więc dobrze jest potrafić je rozróżniać. Dzięki temu unikniesz nieporozumień, a czasem także poważniejszych problemów. Zrozumienie tych pojęć jest niezbędne do prac związanych z przygotowywaniem szablonów ofert handlowych dla klienta.